آشنایی با جملات آسیب زننده روابط خانوادگی
استفاده نادرست از کلمات میتواند آسیبهای عاطیفی عمیقی ایجاد کند؛ بهخصوص اگر میان اعضای خانواده رد و بدل شود. به ما یاد دادهاند که روابط خانوادگی باید براساس احترام، عشق و محبت شکل گیرد. پس چه میشود که گاه مکالماتی میان اعضای خانواده شکل میگیرد که شامل جملات آسیب زننده روابط خانوادگی بوده و تاثیراتی منفی بر جای میگذارد. در این مقاله از مجله سبک زندگی قصد داریم به ریشهیابی این مسئله و ارائه راهحل آن بپردازیم. اگر شما هم درباره این موضوع کنجکاوید و قصد دارید از راه حلهای مربوطه بهره ببرید، تا پایان مطللب با ما همراه باشید.
کلمات بار معنایی دارند
قبل از اینکه به بررسی جملات آسیب زننده روابط خانوادگی و ریشهیابی آنها بپردازیم، لازم است بدانیم که کلمات چطور و چرا میتوانند چنین تاثیر مهمی بر روابط انسانی بگذارند. اگر تجربه یک یا دو جلسه مشاوره داشته باشید، حتما به اهمیت بار معنایی کلمات پی خواهید برد. چگونگی انتخاب آنها و قرار دادنشان در جای مناسب، هم میتواند شفابخش باشد هم مخرب. به همین دلیل آنها را مانند چاقو میدانند. چاقو بسته به اینکه چگونه مورد استفاده قرار گیرد، میتواند از بین برنده مشکلات یا ایجاد کننده زخمهای عمیق باشد.
اگر نتوانیم به خوبی جملاتی که بر زبانمان جاری میشود را مدیریت کنیم، میتوانند از نظر عاطفی زخمهایی عمیق روی روابط ما بگذارند. به همین دلیل متخصثان روانشناسی خانواده روی اینکه اعضای خانواده چطور باید با یکدیگر ارتباط برقرار کنند تمرکز کرده و با دادن مشاوره سعی در حل این مشکلات میکنند. خانواده اولین و مهمترین محیطی است که افراد در آن رشد و نمو پیدا میکنند. به همین دلیل به کار بردن جملات آسیب زننده روابط خانوادگی میتواند روی تربیت کودکان به شدت تاثیر منفی بگذارد. اما این جملات کدام است که در مرحله اول باید آنها را شناخت و درثانی نباید به کارشان برد؟
جملات آسیب زننده روابط خانوادگی
با اینکه جملات آسیب زننده روابط خانوادگی شامل طیف وسیعی از کلمات است، اما بسته به تجربیات واقعی و موقعیتهایی که هر لحظه ممکن است در هر خانوادهای رخ دهد، تعدادی از آنها به خوبی شناخته شده و ریشهیابی شدهاند. در ادامه این موارد را با یکدیگر بررسی خواهیم کرد.
جملات سرزنشی
اولین دسته از جملات آسیب زننده روابط خانوادگی در دسته جملات سرزنشی قرار میگیرند. برای مثال گفتن: “همیشه تو مقصر هستی” در هر موقعیت خانوادگی، باعث آسیب فراوان به فرد سرزنش شده میشود. این مدل جملات بار معنایی بسیار منفی داشته و نه تنها باعث حل مشکل نمیشود، بلکه از هر گونه پیش قدم شدن برای برطرف کردن مشکل جلوگیری میکنند. بهترین راه در چنین موقعیتهایی سرزنش نکردن هیچ کدام از افراد و گفتن جملاتی با بار مثبت است. مثلا با گفتن : “هر مشکلی هم که باشد با هم حلش میکنیم” میتوان مانع از هوار شدن مشکلات سر یک نفر شد.
جملات مقایسهای
این مدل جملات بیشترین تاثیر منفی را روی روابط والدین/ فرزند میگذارد. مثلا اگر پدر/مادری هر روز به فرزند خود بگویند که “کاش مثل پسرعمویت/دخترعمویت بودی”، فرزند به تدریج اعتماد به نفس خود را از دست داده و خودش را به اصلاح میبازد. بیان این مدل جملات آسیب زننده روابط خانوادگی تنها باعث دور شدن اعضای خانواده از یکدیگر میشود.
برای همین هرگاه خواستید این جمله را بیان کنید، جلوی خود را بگیرید و بپذیرید که هر شخص مسیر خود را دارد. ممکن است فرزند فلان فامیل در پزشکی استعداد داشته باشد، اما فرزند شما بتواند هنرمند بزرگی شود. نباید با معیار گرفتن مسیر که آن شخص رفته فرزند خود را سرکوب کنید و مانع پیشرفت در مسیر خودش شوید.
برچسب گذاریهای منفی
مدل دیگری از جملات آسیب زننده روابط خانوادگی هستند که صرفا یک سری برچسب گذاری منفی هستند و هیچ کاربرد مفیدی ندارند. برای مثال اگر هر روز به همسر خود بگویید که تو تنبلی یا خسیسی، فقط او را در حالت تدافعی میبرید. این جملات فقط باعث میشوند فرد مقابل، هویتش را از دست دهد. به همین دلیل به هیچ وجه در روابط خانوادگی خود حتی اگر در عصبانیت کامل هم بودید، برچسب نزنید. برچسبها زخمهای عمیقی برجای میگذارند که ممکن است به سادگی درمان نشود.
جملات صلب کننده احساسات
احتمالا جملاتی مثل “ناراحت نشو” یا “زیادی احساسی شدی” را در طول زندگی خود چند باری شنیده باشید. چنین جملاتی با نادیده گرفتن احساسات طرف مقابل به او آسیب میزنند. اگر این جملات میان زن و شوهر رد و بدل شود، باعث دوری عاطفی آنها از یکدیگر میشود. برای همین اصلا از آنها استفاده نکرده و سعی کنید با یک جمله همدلانه، نشان دهید که احساسات طرف مقابل برای شما ارزش دارد.
چگونه جملات آسیب زننده روابط خانوادگی را به کار نبریم؟
قبل از اینکه هر کدام از جملات ناخواسته بر زبانتان جاری شود، چند ثانیه مکث کنید. لازم نیست حتما در هر موقعیتی خودتان را حق به جانب نشان دهید و بخواهید همه مشکلات را روی سر طرف مقابل بریزید. گاه این خودخواهی ماست که باعث بیان چنین جملاتی میشود. سعی کنید در هر موقعیت، بعد از چند ثانیه صبر، خودتان را جای طرف مقابل بگذارید.
برای مثال اگر خواستید به طرف مقابل بگویید “تو همیشه دیر میکنی”، خودتان را جای او بگذارید و بگویید “وقتی دیر میکنی، من نگران میشوم”. اینطور هم احساس خود را به خوبی بیان کردهاید هم جای خودتان با او را عوض کردهاید. در نتیجه جمله شما حالت همدلانه میگیرد.
اگر جایی لازم بود انتقاد کنید، از رفتار او انتقاد کنید نه اینکه کل شخصیتش را زیرسوال ببرید. این موضوع؛ به خصوص درباره رفتار با کودکان بسیار اهمیت دارد. اگر کودکتان خیلی بازیگوش است و از دست کارهای او ذله شدهاید، ابتدا از خود بپرسید که چگونه با کودک 10 ساله خود رفتار کنیم؟
رفتار مناسب با کودکان 10 تا 12 ساله نیازمند دانش، تجربه و صبر است. در چنین مواقعی باید قدرت شنیدن خود را تقویت کنید، نه اینکه متلکم وحده شوید و فقط سرزنش کنید. در نهایت سعی کنید همان لحظه موضوع انتقاد را روی کودکتان باز نکنید. به خودتان وقت دهید و در زمان و مکان مناسب با استفاده از کلمات مثبت از رفتارش انتقاد کنید.
سخن پایانی
در این مقاله اصلیترین جملات آسیب زننده روابط خانوادگی را توضیح دادیم. گفتیم که چطور استفاده نادرست از کلمات میتواند باعث آسیب به روح و روان افراد خانواده شده و تبعاتی طولانی مدت داشته باشد. همچنین گفتیم چطور میتوان در موقعیتهای حساس خود را کنترل کرد و با امتناع از بیان این جملات، منع بروز آسیبهای عاطفی شد. در پایان امیدواریم مطالب گفته شده برای شما مفید بوده و بتوانید به خوبی روابط خانوادگی خود را کنترل کنید.
سوالات متداول
چطور از برچسب گذاریهای منفی امتناع کنیم؟
هر زمان خواستید با برچسب گذاری شخصیت طرف مقابل خود را مورد انتقاد کنید، یادتان بیاید که او عضوی از خانواده شماست و بهتر است با کلمات مناسب رفتارش را نقد کنید، نه اینکه هویتش را از او بگیرید.
جملات مقایسهای چطور باعث از بین رفتن اعتماد به نفس فرزندان میشود؟
با بیان جملاتی مقایسهای مانند کاش مثل فلان شخص بودی، به فرزند خود چنین القاء میکنید که کل مسیر رشد و انتخابهای او از اساس اشتباه بوده و این باعث میشود فرزند شما خودش را به طور کامل ببازد.
چطور جملات آسیب زننده روابط خانوادگی را بیان نکنیم؟
با اندکی مکث، گذاشتن خودتان جای طرف مقابل، موکول کردن انتقاد به رفتار نه شخصیت به زمان و مکان مناسب و البته انتخاب کلمات مثبت، میتوانید از بیان این جملات امتناع کنید.
