اختلال شخصیت دو قطبی

اختلال شخصیت دو قطبی یا Bipolar Disorderیکی از انواع اختلالات خلقی است که در گذشته با نام شیدایی افسردگی نیز شناخته می‌شد. این اختلال در میان عامه مردم با ویژگی‌هایی مثل مودی بودن، ثبات خلق نداشتن و گرفتار افکار خودکشی شدن شناخته می‌شود. به خاطر اهمیت بالای اختلال شخصیت دو قطبی در میان انواع اختلال های شخصیت، در این مقاله از مجله سبک زندگی قصد داریم زیر و بم این مورد را بیرون بکشیم و در اختیارتان قرار دهیم. در نظر داشته باشید که این مطلب صرفا برای افزایش آگاهی شما تهیه شده است و برای درمان اختلال بایپولار باید به روانپزشک متخصص مراجعه کنید.

اختلال شخصیت دو قطبی چیست

اختلال شخصیت دو قطبی یکی از انواع اختلالاتی است که فرد درگیر آن با موقعیت‌های مختلفی مثل افسردگی موقت، شادی موقت، نا امیدی موقت، امیدواری موقت بیش از اندازه و… مواجه می‌شود. افرادی که با مبتلایان به اختلال شخصیت دو قطبی در ارتباط هستند می‌دانند که چطور فرد مبتلا بعد از یک دوره شادی و امید زیاد ناگهان دچار افسردگی بیش از حد شده و حتی از پس کارهای عادی خودشان هم برنخواهند آمد.

در سایت National Institute of Mental Health ذکر شده که رویدادهای آسیب‌زا در کودکی و سوءمصرف مواد مخدر، از مهم‌ترین دلایل بروز این اختلال شخصیت هستند و اگر برای درمان آن اقدامی نشود، می‌تواند خطرناک باشد. برای اینکه بهتر بدانیم اختلال شخصیت دو قطبی چه علائمی دارد و چطور برای درمان آن باید اقدام کرد، ابتدا علائم کلی آن را در ادامه توضیح می‌دهیم و سپس روش‌های درمان آن را بررسی می‌کنیم.

علائم اختلال شخصیت دو قطبی

جدای از علائم عمومی، بسته به جنسیت، سن و فازی که افراد در آن قرار دارند، اختلال شخصیت دو قطبی علائم متفاوتی دارد. برای همین ابتدا علائم عمومی این اختلال را بررسی کرده و سپس به صورت تفکیک شده نشانه‌های اختلال دو قطبی در مردان و زنان را معرفی خواهیم کرد.

نشانه های اختلال شخصیت دو قطبی

بنابه گزارش national health service نشانه های اختلال شخصیت دوقطبی به صورت عمومی در دو فاز شیدایی و افسردگی تعریف می‌شود. اگر فردی حداقل 3 تا از نشانه‌های دو فاز شیدایی و افسردگی که در ادامه خواهد آمد را داشته باشد، باید برای درمان اختلال شخصیت دو قطبی اقدام کند.

نشانه‌های فاز شیدایی

 داشتن انرژی بسیار زیاد و هیجان کنترل نشده.
 درگیر کم خوابی شدید و پر حرفی زیاد می‌شوند.
 ایده‌های بسیار زیاد و البته مغشوش ذهن‌شان را درگیر می‌کند.
 درگیر اعتماد به نفس بیش از حد که اصطلاحا یوفوریا نیز نامیده می‌شود، خواهند شد.
 درگیر تصمیم‌گیری‌های اشتباه و نادرست زیادی می‌شوند.

نشانه‌های فاز افسردگی

 دچار احساس پوچی، بغض و نا امیدی بسیار شدید می‌شوند.
 درگیر بی‌قراری در انجام کارها شده و دچار پرخوابی شدید می‌شوند.
 عدم تمرکز و کاهش توانایی تصمیم‌گیری منطقی و عاقلانه.
 درگیر افکار خودکشی شده و حتی ممکن است برای آن اقدام کنند.
 احساس بی ارزشی شدید می‌کنند و ممکن است به طور پیوسته عذاب وجدان داشته باشند.

نشانه های اختلال دو قطبی در زنان

اختلال شخصیت دو قطبی در زنان دارای یک سری علائم مشخص و بارز است که اندکی جزئی‌تر از نشانه‌های عمومی است. تعدادی از مهم‌ترین این نشانه‌ها شامل موارد زیر می‌شود:

عموما نشانه‌های هر دو فاز افسردگی و شیدایی در سنین بالا یعنی دهه سوم و چهارم زندگیشان بروز می‌کند، نشانه‌های فاز شیدایی در آنها خفیف‌تر بروز می‌کند، جابجایی بین قطب‌های افسردگی و شیدایی در خانم‌ها خیلی سریع رخ می‌دهد (مثلا هر 4 ماه یک بار در طول سال)، علائم فیزیکی همراه با اختلال بیشتر بروز کرده و عموما شامل میگرن، پرکاری یا کم‌کاری تیروئید و چاقی است و البته مصرف فراوان الکل از نشانه‌های بارز درگیری با اختلال شخصیت دو قطبی در زنان محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: خصوصیات افراد خودشیفته

نشانه اختلال دو قطبی در مردان

اختلال شخصیت دو قطبی در مردان نیز دارای یک سری نشانه‌های ویژه است که باعث تمایز آن از بروز این مشکل در زنان می‌شود. این نشانه‌ها شامل موارد زیر است:

بروز نشانه‌های شدید آن حتی در سنین نوجوانی هم شایع است، در هر دو قطب نشانه‌ها بسیار شدید بروز می‌کند، افکار خودکشی بیشتر خودنمایی می‌کند، زمان بروز سیکل‌ها متغیر است و گاه در یک سیکل برای مدت زیادی می‌مانند، رفتارهای پرتنش‌تری از خود بروز می‌دهند و عموما با سوء مصرف مواد همراه هستند.

تفاوت اختلال دو قطبی با شخصیت مرزی

برای درک تفاوت اختلال شخصیت مرزی و دو قطبی یا Borderline personality disorder اول از همه لازم است بدانیم که اختلال شخصیت مرزی دارای فازهای دوگانه شیدایی و افسردگی نیست، بلکه فرد بیمار دائما با حساسیت بیش از حد روی واکنش اطرافیان خود درگیر بوده و نشانه‌های بارز آن شامل افسردگی دائمی، اختلالات اشتها، فوبیای اجتماعی، اختلال استرس پس از سانحه و اختلالات مصرف مواد می‌شود.

بنا به تحقیقات گسترده‌ای که در زمینه تفاوت اختلال دو قطبی با شخصیت مرزی انجام شده و نتایج آن در سایت psychology today آورده شده، مهم‌ترین تفاوت‌های این دو نوع اختلال شامل موارد زیر می‌شود:

o مشاهده حداقل یک دوره شیدایی در رفتار بیمار، برای تفکیک اختلال شخصیت دوقطبی از اختلال شخصیت مرزی ضروری است.
o بیماران درگیر اختلال شخصیت مرزی بیشتر در روابط عاطفی و دوستانه خود دچار مشکل می‌شوند.
o اضطراب دائمی از ویژگی‌های متمایز کننده رفتاری بیماران درگیر اختلال شخصیت مرزی با اختلال شخصیت دو قطبی است.

انواع اختلال دو قطبی

اختلال شخصیت دو قطبی امروزه به طور جامع مطالعه شده و انواع آن به دو صورت زیر دسته‌بندی شده است:

اختلال دو قطبی نوع یک: بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی نوع یک حداقل یک دوره فاز شیدایی را تجربه می‌کنند و بلافاصله بعد از اتمام این دوره دچار افسردگی شدید می‌شوند. همچنین گاه شدت بیماری چنان زیاد می‌شود که فرد دچار روان‌پریشی شده و مرز واقعیت و خیال را تشخیص نمی‌دهد.

اختلال دو قطبی نوع دو: بیماران مبتلا به اختلال دو قطبی نوع دو هرگز فاز شیدایی را تجربه نمی‌کنند. افکار خودکشی در نوع دوم بیشتر بوده و به خاطر قرارگیری در یک دوره افسردگی طولانی، عدم مشارکت در فعالیت‌های اجتماعی بسیار زیاد می‌شود؛ طوری که بیمار عملا از هر گونه فعالیت ساده باز می‌ماند.

تست اختلال شخصیت دو قطبی

درست ترین روش برای تست اختلال شخصیت دو قطبی این است که پیش یک روانپزشک یا روانشناس حاذق رفته و از او بخواهید که با اجرای یک آزمون دقیق تشخیص دهد که آیا درگیر این بیماری هستید یا نه. با این حال یک سری تست‌های آنلاین هم وجود دارد که در سایت‌های معتبر قرار داده شده تا بتوانید به صورت رایگان و در منزل نوع اختلال شخصیت احتمالی خود را تشخیص دهید. 3 مورد از معتبرترین سایت‌هایی که می‌توانید به صورت رایگان در آنها تست اختلال شخصیت دو قطبی آنلاین را انجام دهید شامل موارد زیر است:

https://www.clinical-partners.co.uk/for-adults/bipolar/test-for-bipolar
https://screening.mhanational.org/screening-tools/bipolar/
https://www.psychologytoday.com/us/tests/health/bipolar-depression-test

برای ثبت نام در هر کدام از این سایت‌ها تنها به یک ایمیل معتبر نیاز دارید.

درمان اختلال شخصیت دو قطبی

بعد از مراجعه به متخصص، دو راه درمانی بسته به سطح بیماری که دارید پیش روی شما قرار داده می‌شود. اگر خیلی سریع متوجه اختلال شخصیت دو قطبی شده باشید و برای درمان آن اقدام کرده باشید، مشاوره و رفتاردرمانی برای شما یا بیمارتان تجویز می‌شود. درمان شناختی-رفتاری (CBT) و درمان بین‌فردی و ریتم اجتماعی (IPSRT) از موثرترین روش‌های رفتاردرمانی است که توسط تراپیست روی بیمار اجرا می‌شود.

با این حال اگر در مراحل پیشرفته اختلال شخصیت دو قطبی باشید، لازم است که از دارودرمانی بهره ببرید. موثرترین داروهایی که برای درمان اختلال شخصیت دو قطبی تجویز می‌شود را در ادامه معرفی کرده‌ایم. البته توجه داشته باشید مصرف هر کدام از این داروها باید زیر نظر متخصص باشد، وگرنه حال بیمار را بدتر می‌کند و نتیجه معکوس دارد.

والپروئیک اسید (Depakene)

با نام‌های تجاری دپاکین و والپاکین و رهاکین از مشهورترین داروهای هیجانی و ضدافسردگی است. زمانی که بیمار مبتلا به اختلال شخصیت دو قطبی دچار عدم تعادلات روانی شدید می‌شوند، پزشک متخصص این دارو را برای آنها تجویز می‌کند.

الانزاپین Olanzapine (قرص)

با نام تجاری زیپرکس در داروخانه‌ها فروخته می‌شود و از قوی‌ترین داروهای ضد روانپریشی محسوب می‌شود. عموم بیماران مبتلا به اسکیزوفرنی و اختلال شخصیت دو قطبی از مزایای مصرف این دارو بهره می‌برند.

دیوالپروکس سدیم (Depakote)

این دارو زمانی تجویز می‌شود که بیمار دچار عوارض فیزیکی ناشی از اختلال شخصیت دو قطبی مثل تشنج و میگرن شده باشد. این دارو با کاهش فعالیت‌های الکتریکی غیرطبیعی مغز به درمان مشکلات اختلال شخصیت دو قطبی کمک می‌کند.

کاربامازپین (Tegretol، Equetro)

این دارو با نام تجاری کارباترول در داروخانه‌ها به فروش می‌رسد. کاربرد اصلی این دارو در خاصیت ضد تشنجی آن است که در موارد اختلال شخصیت دو قطبی شدید به شدت مورد استفاده قرار می‌گیرد.

ترانکوپین (قرص)

ترانکوپین خواص ضد افسردگی بسیار قدرتمندی دارد. در دوره‌های افسردگی اختلال شخصیت دو قطبی نوع دوم، این دارو بیشتری مصرف ممکن را دارد.

لیتیوم Lithobid (قرص)

خاصیت اصلی لیتیوم Lithobid تثبیت‌کنندگی خلق و خوی افراد است. برای همین به کاهش تعداد دفعات شیدایی کمک کرده و در درمان بیماران مبتلا به اختلال شخصیت دو قطبی نوع اول بیشترین کاربرد را دارد.

سخن پایانی

در این مقاله توضیح دادیم که اختلال شخصیت دو قطبی چیست، چه ویژگی‌هایی در زنان و مردان دارد، از چه طریق می‌توان تشخیص داد که آیا مبتلا به این بیماری هستیم یا نه و البته راه‌های درمانی آن کدام است. امیدواریم مطالب بررسی شده تمام سوالات شما را در این زمینه پاسخ داده و بتوانید به خوبی با افراد درگیر اختلال شخصیت دو قطبی برخورد کرده و برای درمان آنها قدم مثبتی بردارید.

سوالات متداول

آیا فرد دچار اختلال دو قطبی می‌تواند باردار شود؟

بله. خانمی که دچار اختلال شخصیت دو قطبی است از نظر قدرت بارداری فرقی با یک خانم سالم ندارد. فقط نکته اینجاست که افراد دچار این اختلال باید تحت نظارت دوران بارداری را بگذرانند.

تاثیر اختلال دو قطبی روی روابط عاطفی فرد چیست؟

اگر فرد دارای اختلال دو قطبی مدام تحت درمان باشد و داروهایش به موقع صرف شود، نه تنها روابط عاطفی موفقی دارد بلکه می‌تواند ازدواج پایداری هم داشته باشد.

نحوه برخورد با افراد دارای اختلال دو قطبی باید چگونه باشد؟

با آنها تعامل بیشتری داشته باشید، با ملایمت برخورد کنید، درک کنید که مشکلاتشان گاه از کنترلشان خارج می‌شود و باید تحت مراقبت باشند و اطمینان حاصل کنید که قرص‌هایشان را به موقع مصرف می‌کنند.